Αναφερόμαστε πολύ συχνά στη φράση «η μόδα επιστρέφει». Βγάζουμε ρούχα που είχαν οι γιαγιάδες μας και οι μαμάδες μας από τις ντουλάπες και με μικρές διορθώσεις τα φοράμε έξω στις βόλτες και στη δουλειά μας και είμαστε και πάλι στη μόδα. Τι σημαίνει όμως «η μόδα του ’80 επιστρέφει»; Μία μικρή αναδρομή μερικές δεκαετίες πίσω στη δυτική γυναικεία μόδα, εξηγεί πολλά για τον τρόπο με τον οποίο ντυνόμαστε σήμερα και ίσως για το πώς θα ντυνόμαστε και τα επόμενα χρόνια.
1910: η Εποχή της Τζαζ
Ξεκινώντας από τις αρχές του 20ου αιώνα, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι γυναίκες αποφάσισαν να ντύνονται πιο πλούσια, φορώντας εξωτικά χρώματα και φτερά, δίνοντας φωτεινότητα και πολυτέλεια στην εμφάνισή τους. Φορούσαν αέρινα μακριά φορέματα με ελαφριά υφάσματα, όπως τούλι και μετάξι. Παράλληλα, σήκωσαν τις μακριές φούστες τους από το πάτωμα, φέρνοντάς τις στο ύψος του αστραγάλου, όπως παρατηρήθηκε και στα αντρικά παντελόνια. Σημαντική αλλαγή της εποχής σε σχέση με τον 19ο αιώνα ήταν η απαλλαγή τους από τους στενούς κορσέδες. Πλέον, μόνο οι χορεύτριες φορούσαν κορσέδες, για να μη μειωθούν τα έσοδα της αγοράς.
1920: H Εποχή του Υπερρεαλισμού και του Charleston
Η νέα δεκαετία έφερε και περισσότερες αλλαγές, με τις γυναίκες να θέλουν να ντύνονται πιο άνετα. Οι γυναικείες φούστες έγιναν πιο κοντές και πλέον έφταναν μέχρι το γόνατο. Επίσης, ξεκίνησαν να φορούν παντελόνια πιο συχνά. Όσο για τα γυναικεία φορέματα, φορούσαν φορέματα κάθε μέρα όλη μέρα. Τα καθημερινά φορέματα συνοδεύονταν από μία ζώνη που κατέβηκε από τη μέση, στη λεκάνη. Αντίθετα, τα βραδυνά φορέματα ήταν λιγότερο φτωχά και περισσότερο εντυπωσιακά. Στολίζονταν με φτερά, πούπουλα, ακόμα και ψεύτικα λουλούδια. Τα καπέλα ήταν πάντα το τελείωμα της εμφάνισής τους, κάτω από τα οποία χτένιζαν τα μαλλιά τους σε αυστηρό κότσο.
1930-1945: Η εποχή του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου
Τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρατηρήθηκαν σημαντικές εξελίξεις στο χώρο της μόδας και κυρίως της γυναικείας μόδας. Στις αρχές αυτής της χρονολογικής περιόδου οι γυναίκες έγιναν πιο συντηρητικές, επιστρέφοντας στα μακριά φορέματα και στη ζώνη στη μέση. Αυτή τη φορά, ήθελαν να δημιουργήσουν ένα σώμα κλεψύδρα, δίνοντας έμφαση στους ώμους, ράβοντας βάτες επάνω στα μανίκια ή δίνοντας αέρινα σχήματα στα μανίκια. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε σταματήσει η παραγωγή υφασμάτων, με αποτέλεσμα οι γυναικείες φούστες να ανεβούν μέχρι το γόνατο, καθώς το ύφασμα που περίσσευε χρησιμοποιούνταν για το χειμώνα. Με το τέλος του Πολέμου, το νάιλον και το φερμουάρ έκαναν την εμφάνισή τους διευκολύνοντας πολύ τον τρόπο ενδυμασίας των γυναικών και των οικογενειών τους στις επόμενες δεκαετίες.
1945-1960: η Εποχή του Christian Dior
Το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου σηματοδότησε την αρχή της υψηλής μόδας και της θηλυκότητας. Ίσως επειδή οι κυβερνήσεις ζητούσαν να αυξηθεί η ανθρώπινη αναπαραγωγή, ίσως επειδή και οι γυναίκες ήθελαν να ξανανιώσουν όμορφες κι ελκυστικές, ο τότε ανερχόμενος Christian Dior έδωσε στη γυναίκα το «New Look», όπως γράφτηκε και στην ιστορία της μόδας. Το νέο λουκ περιλάμβανε στρογγυλούς ώμους, στενή μέση και μακριές φούστες. Με την πάροδο των ετών, οι φούστες γίνονταν όλο και πιο στενές, με αποτέλεσμα τη δημιουργία των γνωστών pencil skirts (στενές φούστες). Ο Ντιόρ κατάφερε να κάνει το σώμα της γυναίκας πιο θηλυκό, σχεδιάζοντας καινούριους κορσέδες, αλλά και τα γνωστά τριγωνικά σουτιέν, τα οποία διαγράφονταν μέσα από τα ρούχα.
1970: Η εποχή του Φεμινισμού, των Hippies και της Disco
Από τις πιο σημαντικές δεκαετίες της παγκόσμιας ιστορίας, το 1970 ήταν η δεκαετία των Δικαιωμάτων. Τα ανθρωπιστικά, φεμινιστικά και περιβαλλοντικά κινήματα, καθώς και τα αντιπολεμικά κινήματα των χίπηδων, επηρέασαν την ιστορία σε κάθε έκφανσή της – ακόμα και στη μόδα. Η μόδα boho ή bohemian έφερε τα φλοράλ φορέματα, τα φορέματα με δαντέλα και τις ψεύτικες γούνες στο προσκήνιο.
Οι γυναίκες τόλμησαν για πρώτη φορά να σηκώσουν τη φούστα τους πάνω από το γόνατο, ενθαρρύνοντας τη μόδα των μίνι. Ταυτόχρονα, φορούσαν και μακριά φορέματα σε έντονα φωτεινά χρώματα. Τα κόκκινα φορέματα ήταν το απόλυτο must της εποχής. Το ίδιο και τα γκλίτερ, το μετάξι και το σατέν. Τα στράπλες και τα crop tops ήταν αρκετά για να χαρακτηριστεί η μόδα του ’70 ως η πιο σκανδαλώδης από ποτέ!
Με την αύξηση των διαζυγίων και την προσπάθεια των γυναικών να διεκδικήσουν αντρικές θέσεις εργασίας, οι γυναίκες άλλαξαν και τον τρόπο με τον οποίο ντύνονταν στο χώρο εργασίας τους. Τα παντελόνια με καμπάνα, που η disco έκανε μόδα, τα συνόδευαν με τις πρωτοεμφανιζόμενες πλατφόρμες και μπότες. Πολλές φορές φορούσαν και κοντομάνικα μπλουζάκια, που σταμάτησαν τότε να θεωρούνται εσώρουχα! Για τον ίδιο λόγο δημιουργήθηκε ο όρος «casual chic», καθώς οι γυναίκες φορούσαν άνετα ρούχα στενά επάνω να διαγράφουν το στήθος και το στομάχι και φαρδιά και χαλαρά παντελόνια από κάτω, για να κινούνται πιο άνετα.
Σημαντική ήταν επίσης και η εύρεση των ολόσωμων μαγιό. Η λέξη «μαγιό» εφευρέθηκε τότε για τα ολόσωμα εκείνα μαγιο που ήταν αποκαλυπτικά, σκανδαλώδη και σέξι! Η Φάρα Φόσετ, από τους Άγγελους του Τσάρλι, έκανε διάσημο τα ολόσωμα μαγιό μετά από πολλές φωτογραφήσεις που της ζητούσαν οι διαφημιστές.
1980: η Punk Εποχή
Μία δεκαετία με αντιθέσεις, η δεκαετία του 1980, ήθελε από τη μία πλευρά να δημιουργήσει μία εικόνα πλούτου στη γυναικεία μόδα με όλα τα κοσμήματα, τα λαμπερά υφάσματα και αξεσουάρ και τα διαμάντια, και από την άλλη πλευρά να προωθήσει το μινιμαλισμό με γήινα καφέ, μπεζ, πορτοκαλί και μαύρα χρώματα, που φορούσε κυρίως η Μάργκαρετ Θάτσερ. Φαίνεται ότι περισσότερο υπερίσχυσε η punk πλευρά, ωστόσο, με την εμφάνιση της Madonna και της νέας μόδας της. Οι μπούκλες της, το έντονο βάψιμο, οι σταυροί της, οι τούλινες και μόνο κοντές φούστες και οι τιράντες του σουτιέν που πλέον μπορούσαν να είναι εμφανείς, συμβόλιζαν τη σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών και ήταν από τα πιο πολυφορεμένα στυλ της εποχής. Το ίδιο συνέβαινε και με τον πυρετό του aerobic! Οι γυναίκες πλέον κυκλοφορούσαν με αυτοπεποίθηση στο δρόμο με τα κολάν, τις γκέτες και τις κορδέλες για τα μαλλιά. Για πρώτη φορά, επίσης, φόρεσαν τις γνωστές ολόσωμες φόρμες ως ρούχο και στις βόλτες τους, πέρα από το γυμναστήριο. Χάρη στη διάσημη τηλεοπτική σειρά Dynasty οι γυναίκες ξαναφόρεσαν τις βάτες πάνω στους ώμους τους, αλλά μικρότερες αυτή τη φορά, κυρίως για το χώρο εργασίας τους. Την εμφάνισή τους ολοκλήρωναν με τακούνια με μυτερή γωνία στα δάχτυλα. Το σημαντικότερο κομμάτι της συγκεκριμένης εποχής είναι τα ψηλόμεσα τζιν παντελόνια, τα γνωστά μας πλέον mom jeans που έχουν κατακλήσει τα τελευταία χρόνια όλα τα fashion tabloid. Σίγουρα θα βρεις ένα τέτοιο τζιν (ίσως και περισσότερα) στην ντουλάπα της μαμάς σου, φόρεσε το, σκίστο στα γόνατα και αν είναι τολμηρή κόψε τα μπατζάκια για να το κάνεις hot ψηλόμεσο σορτσάκι και νιώσε την αίγλη της ιστορικής σειράς "Beverly Hills 90210".
1990: H εποχή της παγκοσμιοποίησης
Η μόδα του 1990 μοιάζει πολύ με την τρέχουσα μόδα, αλλά και με της δεκαετίας του 1970. Τα supermodels έκαναν διάσημο το σωματότυπο μεγέθους 0, επιτρέποντας στις νέες κοπέλες να φοράνε τα αθλητικά μπουστάκια και τα κορμάκια τους ως τοπάκια πάνω από τα σκισμένα τζιν με αρβύλες ή μπαλαρίνες. Τα τατουάζ και τα σκουλαρίκια στο σώμα ήρθαν με τη μόδα της ροκ μουσικής, ενώ η ποπ αρτ έκανε μόδα τα neon χρώματα, δηλαδή τα έντονα φωτεινά χρώματα, όπως και το animal print. Πολύ συχνή, επίσης, ήταν η εμφάνιση της «σέξι μαθήτριας», με το πουκάμισο, την κοντή φούστα, τις ψηλές κάλτσες, τα χοντρά παπούτσια All Star ή Nike και τα κοτσιδάκια.
2000: η Εποχή του Sex & the City
Το 2000 ξεκίνησε μια δεκαετία (και χιλιετία) κατά την οποία όλα τα προηγούμενα στυλ της μόδας, όπως vintage, boho chic και hip-hop αποτέλεσαν θύματα της παγκοσμιοποίησης. Ειδικά, το στυλ του 1980 επέστρεψε δυναμικά και επηρέασε πολύ τη μόδα Υ2Κ δίνοντας της ένα πιο πανκ χαρακτήρα. Έτσι, οι κοπέλες φορούσαν μεταλλικά, μαύρα, γκρι και σατέν, με τσαλακωμένες μπλούζες, δερμάτινες φούστες, μεγάλα γυαλιά και κυρίως όσο πιο σέξι γινόταν. Ταυτόχρονα, πολύ συχνά επέλεγαν σκουλαρίκια και επίσημα cocktail γυναικεία φορέματα για τις βραδινές εκδηλώσεις. Τα πρότυπα της Britney Spears και της Christina Aguilera έφεραν τα χαμηλοκάβαλα γυναικεία παντελόνια και τα στρινγκ εσώρουχα πιο πάνω στις προτιμήσεις της εποχής, μαζί με τα μιλιτέρ σχέδια. Παρατηρήθηκε μία μικρή τάση προς τις πιο συντηρητικές εμφανίσεις, μετά τις 11 Σεπτεμβρίου 2001 και την τρομοκρατική επίθεση στη Νέα Υόρκη, οπότε και τα τζιν παντελόνια άρχισαν να φοριούνται ακόμα και σε επίσημες τελετές. Ωστόσο, τα φλοράλ φορέματα, οι αποχρώσεις του μαύρου-μωβ-και ροζ, όπως και οι φούστες πάνω από τα παντελόνια ήταν από τις ευκολότερες γυναικείες επιλογές. Αυτό άλλαξε λίγο, η σειρά Sex & the City, δείχνοντας στις γυναίκες ότι η μόδα υπάρχει για να τολμούν, να αρέσουν και να είναι απελευθερωμένες.
2010: Η Εποχή του Hipster
Ανάμεσα σε όλες τις τάσεις της μόδας που επανέλαβε η δεκαετία του 2010 (1950s, 1970s, 1980s, 1990s), γεννήθηκε μία νέα τάση στη μόδα, η οποία θεωρείται υποκατηγορία μιας σύγχρονης κουλτούρας: το hipster style. Έτσι ονομάζεται το στυλ της μόδας που περιλαμβάνει παλιά vintage ρούχα της γκαρνταρόμπας, με καινούρια στοιχεία, όπως: σχέδια στα αξεσουάρ, τετράγωνα ή καλοσχηματισμένα γυαλιά μυωπίας, σκουφάκια, παπιγιόν και γεωμετρικά σχέδια. Μαζί με το hipster, επανήλθαν τα chockers (τσόκερ), τα στενά κολιέ λαιμού, που πλέον φοριούνται και στο μπράτσο.
Με τις επιρροές των νεαρών καλλιτεχνών και τις Kardashians, έγιναν μόδα τα nude slip φορέματα, που μοιάζουν με πυτζάμες, τα μίνι φορέματα, τα μεταλλικά φορέματα και τα φορέματα με βούλες (polka dot dress). Όσον αφορά στα παντελόνια, αυτά έγιναν ή πολύ κολλητά ή φαρδιά στη λεκάνη, τα γνωστά boyfriend τζιν παντελόνια. Τα χρώματα της εποχής κυριεύονται από μπορντώ, μουσταρδί και κίτρινο, μωβ, χακί και κοραλλί.
Τέλος, σημαντική λέξη που δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε στην αναδρομή είναι η μόδα του athleisure. Τα αθλητικά κομμάτια της σύγχρονης γκαρνταρόμπας, όπως τα κολάν, τα κορμάκια, τα αθλητικά μπουστάκια, οι φόρμες με τις ρίγες, τα sneakers κλπ αποτελούν πλέον μέρος της καθημερινής μας εμφάνισης, ακόμα και σε πιο επίσημες εκδηλώσεις.